Тема: Узун ӱндӱ табыштар. Јас.
Уроктыҥ амадузы:
- Ӱренчиктерди узун ӱндӱ табыштарла, јаҥы сӧстӧрлӧ таныштырары.
- Оос ло бичиир эрмек-куучынында табыштарды чын тузаланары.
- Ар-бӱткенге, куштарга килеҥкей, чебер болорына таскадары.
Текши ӱредӱ эдилгелерле колбулу турулталар:
Ӱренчиктиҥ бойыныҥ ӧзӱмиле колбулу турулталар: ӧскӧ балдарла кожо иштеп билерине таскадары, алтай тилдиҥ учурын оҥдооры, ӱредӱге јилбӱзин бийиктедери;
Колбу тӧзӧӧриниҥ турулталары (коммун): урокто бойыныҥ сана-шӱӱлтезин чыгара айдып, куучынга, диалог куучынга туружып билери, тӧрӧл тилиниҥ байлык болгонын оҥдоп турарына;
Бойын башкарынар турулталар (регул): урокто ӱредӱ иштиҥ амадузын тургузып билери, ого јединериниҥ эп-аргаларын тузаланары;
Јаҥы билгир алар турулталар (позн): узун ӱндӱ табыштар керегинде билип, јаҥы ӱренген сӧстӧрдиҥ учурын бойына јартап алары, сӧзлигин байыдары;
Предметный ӱредӱ турулта: узун ӱндӱ таныктарды чын бичип, айдып билери. Диалогло иштеери, куучын тургузары, бичикте јурукла иштеери.
Сӧзлик сӧстӧр: Јас, јаскы, јаскыда, јылу, тийет, учуп келди, баарчык.
Такып кӧрӧр сӧстӧр: кӱн, карлагаш, ойноп јат, кайылат, балдар, сӱӱнчилӱ.
Урокто тузаланар эдимдер: јуруктар, таныктардыҥ лентазы, блумныҥ чечеги.
Урокто тузаланар эп-аргалар: Кӧргÿзÿ jартамалду эп-арга (эп-сÿмелер: угары, куучындары, сурактарла иш, тил темиктирер ойындар); тил темиктирер кӧргÿзӱлер, предметный jуруктар тузаланары.
Уроктыҥ ӧдӧр аайы
Ⅰ. Ӱренчиктерди ӱренерге ууламјылаары.
− Јакшылар, кару ӱренчиктер!
− Бой-бойыска једимдер кӱӱнзеп ийели.
II. Билгирлерди эске алып, чокымдаары.
1) − Ол урокто кандый темала танышканыс?
Берилген сӧстӧрдӧҥ ӱндӱ табыштарды эске алынып ийектер. (кӱн, карлагаш, ойноп јат, кайылат, балдар, сӱӱнчилӱ)
− Ӱндӱ табыштар кандый болот? (кату ла јымжак)
− Таныктардыҥ лентазынаҥ ӱндӱ табыштарды кӧргӱзип, доского илип салактар.
2) Ару бичиириниҥ ӧйи
III. Ӱредӱ амаду тургузары.
- Доскодо јурукты кӧрӱп ийер (кууныҥ ла сууныҥ јуругы берилген).
− Јурукта не јуралган, табып ийер.(куу деп куш)
− Баштапкы таныкты солып ийзер, кандый сӧс боло берер? Јурукты кӧрӱп айдыгар. (суу)
− Чын, балдар. База катап мениҥ кийнимнеҥ табып алган сӧстӧрди кычырып ийектер.
− Сӧстӧрди кычырарыста, кандый ӱндӱ табыштар биске угулды?
− Бис ол табыштарды канайда айдарыс?
− Слер сананзаар, узун ӱндӱлер сӧстиҥ учурын солыйт па?
− Айдарда, уроктыҥ темазы кандый деп сананып тураар?
− Урокто кандый амаду тургузарыс? (Ӱредӱчи алгоритм берет)
− Узун ӱндӱлер керегинде бичиктеҥ кычырып аларым…..
IV. Тургузылган амадуга јединери.
− Сӧстӧрдиҥ айдылары ла учуры тӱҥей бе?
− Узун ӱндӱ табыштарлу сӧстӧрди айдып беригер.
− Ол сӧстӧрди канайда бичиирис?
- Бичикле иш. бӱкти ачып, ээжини кычырып, сананып алактар.
V. Јаҥы билгирди быжулаары
1) − Табышкакты табыгар.
Кӱс келзе, «Эзен болзын» дежет.
Јас келзе, «Јакшылар ба?» дежет. (карлагаш)
− Карлагаш керегинде нени билеригер, куучындап беригер.
− Куштарга бис кандый болор керек?
2) Бичикле иш.
- Сӧзлик иш.
Јас, јаскы, јаскыда, јылу, тийет, учуп келди, баарчык.
Амыраар ӧй.
4) Ойын «Бар, јок»
− Сӧстӧр айдып јадым. Слер узун ӱндӱ табышту сӧс бар болзо, буттарла, јок болзо, колдорло табыштанадыгар.
− Каар, сок, соок, теертпек, куу, кӱн, чечек, туу, суу, баарчык, карлагаш.
VI. Ӱренгенин быжулаары. Кӱӱн-санаазын айдары.
Блумныҥ чечеги аайынча иш ӧткӱрер.
|
